اسپلانک (Splunk) چیست و چه کاربردی دارد؟

Splunk چیست؟

اسپلانک(Splunk) یک پلتفرم نرم‌افزاری قدرتمند است که برای جمع‌آوری، جستجو، تحلیل و مصورسازی داده‌ها به کار می‌رود. کاربرد اصلی این نرم‌افزار در مدیریت و تحلیل داده‌های بزرگی (Big Data) است که از دستگاه‌ها، سیستم‌ها، سرورها، شبکه‌ها و سایر منابع تولید می‌شوند و این امکان را به کاربران می‌دهد تا داده‌های خام و بدون ساختار (مانند لاگ فایل‌ها، داده‌های ماشینی و رویدادها) را جمع‌آوری، ایندکس و تحلیل کنند تا الگوها، مشکلات، و روندها را شناسایی کرده و گزارشات کاربردی تولید کنند.

تاریخچه Splunk

Splunk  در سال 2003 تأسیس شد و اولین نسخه از نرم‌افزار خود را در سال 2004 به صورت عمومی منتشر کرد. این نسخه به عنوان یک ابزار برای جستجو، تجزیه و تحلیل داده‌های لاگ سیستم‌ها طراحی شده بود. با توجه به افزایش نیاز سازمان‌ها به مدیریت و تحلیل داده‌های لاگ سیستم‌ها در آن سال‌ها، این ابزار به سرعت مورد توجه قرار گرفت.

Splunk در سال 2006، اولین نسخه‌ی تجاری خود را عرضه کرد و قابلیت‌هایی مانند مصورسازی داده‌ها و گزارش‌گیری را اضافه کرده است. امکانات و قابلیت‌های استفاده شده در این نسخه باعث شد تا برخی از سازمان‌های بزرگ به استفاده از این ابزار ترغیب شوند.

در سال 2012، Splunk به یک شرکت عمومی تبدیل شد و سهام خود را در بازار بورس نیویورک (NASDAQ) با نماد SPLK  عرضه کرد. این رویداد نقطه عطفی در تاریخ شرکت بود و به آن امکان داد تا سرمایه بیشتری جذب کرده و توسعه بیشتری یابد.

پس از عرضه عمومی، Splunk  به توسعه‌ی پلتفرم خود ادامه داد و قابلیت‌های جدیدی مانند مانیتورینگ بی درنگ، تحلیل امنیت سایبری و مدیریت رویدادها را به آن افزود. این تحولات باعث شد تا Splunk به یکی از پیشروان بازار در حوزه SIEM (مدیریت اطلاعات و رویدادهای امنیتی) تبدیل شود.

از سال 2020 به بعد،  Splunkبا تمرکز بر خدمات ابری و SaaS (نرم‌افزار به عنوان سرویس) به سمت ارائه راه‌حل‌های ابری حرکت کرد تا بتواند پاسخگوی نیازهای جدید بازار باشد.

معماری Splunk

معماری اسپلانک به صورت ماژولار و توزیع‌شده طراحی شده است تا بتواند به صورت کارآمد داده‌های بزرگ و متنوع را مدیریت کند. این معماری به سازمان‌ها امکان می‌دهد تا داده‌های خود را جمع‌آوری، ایندکس، جستجو و تحلیل کنند و از آن‌ها برای بهبود عملیات و تصمیم‌گیری‌های استراتژیک استفاده کنند.

Forwarder

Forwarder بر روی سرورها، دستگاه‌ها یا سیستم‌های مختلف نصب می‌شود و داده‌ها را جمع‌آوری کرده و به Indexer ارسال می‌کند. این بخش از معماری  Splunk، سبک و بهینه طراحی شده تا تأثیر کمی بر عملکرد سیستم‌های تولیدی داشته باشد.

دو نوع Forwarder وجود دارد ۱.Universal Forwarder ۲.Heavy Forwarder.

Universal Forwarder ساده و سبک است و امکان پردازش داده ها را ندارد اما Heavy Forwarder می‌تواند داده‌ها را قبل از ارسال پردازش و فیلتر کند.

Indexer

Indexer داده‌ها را از Forwarder دریافت کرده و آن‌ها را پردازش و ایندکس می‌کند .در نهایت این داده‌ها در دیسک ذخیره می‌شوند و قابل جستجو و بازیابی می‌باشند. همچنین Indexer داده‌های ایندکس شده را فشرده و مدیریت می‌کند.

SH یا Search Head

SH در معماری مولفه‌ای است که برای تعامل با Splunk  استفاده می‌شود و به کاربران امکان جستجو بر روی داده‌های ایندکس شده‌ را می‌دهد و نتایج را به صورت گرافیکی و یا گزارش‌های مختلف نشان می‌دهد.

DS یا Deployment Server

Deployment Server در Splunk یک جزء مدیریتی است که برای مدیریت مرکزی و هماهنگ پیکربندی‌ها و به‌روزرسانی‌های Splunk Forwarderها و سایر اجزای Splunk استفاده می‌شود. این سرور به مدیران اجازه می‌دهد تا پیکربندی‌های مختلف را به صورت یک­جا به تعداد زیادی از Forwarderها یا دیگر اجزای Splunk ارسال و اعمال کنند.

CM یا Cluster Master

این جز وظیفه‌ی مدیریت کلاسترهای Indexer را بر عهده دارد و تضمین می‌کند که داده‌ها به طور صحیح بین Indexer های مختلف توزیع و همگام سازی شوند.

Knowledge Objects

 Knowledge Objectsمجموعه‌ای از ابزارها هستند که به کاربران کمک می‌کنند داده‌ها را بهتر سازماندهی، تحلیل و تفسیر کنند. این اشیاء به منظور ساده‌سازی فرآیند جستجو و تحلیل داده‌ها در Splunk طراحی شده‌اند و می‌توانند به طور سفارشی برای نیازهای خاص کاربران تنظیم شوند.

MC یا Monitoring Console

Momitoring Console به‌عنوان یک ابزار مرکزی برای نظارت بر عملکرد و مدیریت Splunk استفاده می‌شود. این ابزار به مدیران کمک می‌کند تا محیط Splunk را بهینه‌سازی کنند، مشکلات را سریع‌تر شناسایی و حل کنند، و از پایداری و عملکرد بهینه سیستم اطمینان حاصل کنند.

SHC-D یا Search Head Cluster Deployer

در محیط‌های بزرگ و کلاستر شده که چندین Search Head برای اجرای درخواست‌های جستجو استفاده می‌شوند، SHC-D  به مدیران کمک می‌کند تا به صورت مرکزی، تمامی این Search Head ها را مدیریت کنند و اطمینان حاصل کنند که پیکربندی‌ها و اپلیکیشن‌ها به صورت هماهنگ، در تمامی Search Head ها اعمال شده‌اند.

کاربردهای Splunk

اسپلانک کاربردهای متنوعی دارد که به برخی از آن‌ها در متن زیر اشاره شده است.

نظارت بر عملکرد سیستم‌ها و برنامه‌ها

این ابزار به مدیران سیستم‌ها این امکان را می‌دهد تا عملکرد و سلامت سیستم‌ها، سرورها، و برنامه‌های کاربردی را به صورت لحظه‌ای نظارت کنند.

مدیریت و تحلیل لاگ‌ها

Splunk می‌تواند مقادیر عظیمی از داده‌های لاگ را جمع‌آوری و تحلیل کند. این ویژگی به تیم‌های IT کمک می‌کند تا به سرعت مشکلات را شناسایی و رفع کنند.

مدیریت اطلاعات و رویدادهای امنیتی

Splunk Enterprise Security (ES) یک راه‌حل SIEM است که برای نظارت بر تهدیدها و انجام تحلیل‌های امنیتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نرم‌افزار به تحلیلگران امنیتی امکان می‌دهد تا رفتارهای غیرعادی را شناسایی و حملات سایبری را قبل از وقوع شناسایی کنند.

نظارت بر تجربه مشتری 

Splunk می‌تواند به نظارت بر تجربه مشتری به صورت لحظه‌ای کمک کند و مشکلاتی که ممکن است بر تجربه کاربر تأثیر منفی بگذارد را سریع شناسایی کند.

شناسایی تقلب 

در صنعت مالی و بانک‌ها از این نرم‌افزار برای تشخیص الگوهای تقلب و جلوگیری از تراکنش‌های مشکوک استفاده می‌شود.

ویژگی‌های Splunk

Splunk دارای ویژگی‌های متعددی است که باعث شده به یکی از ابزارهای قدرتمند در زمینه مدیریت، تحلیل و مصورسازی لاگ‌ها تبدیل شود. به برخی از این ویژگی‌ها در متن زیر اشاره شده است.

مدیریت متمرکز لاگ‌ها

Splunk امکان مدیریت متمرکز لاگ‌های تولیدشده توسط سیستم‌ها و برنامه‌های مختلف را دارد. این ویژگی به ساده‌سازی عملیات IT و بهبود عیب‌یابی کمک می‌کند.

امنیت و کنترل دسترسی

Splunk امکانات امنیتی پیشرفته‌ای مانند احراز هویت، کنترل دسترسی مبتنی بر نقش و رمزنگاری داده‌ها را فراهم می‌کند. این ویژگی‌ به محافظت از داده‌ها و اطمینان از دسترسی محدود به اطلاعات حساس کمک می‌کند.

مقیاس‌پذیری بالا

Splunk می‌تواند با افزایش حجم داده‌ها مقیاس‌‌پذیر باشد. این نرم‌افزار قابلیت پشتیبانی از محیط‌های بزرگ و پیچیده با حجم زیادی از داده‌ها را دارد.

مدیریت هشدارها

Splunk می‌تواند بر اساس معیارهای مشخص شده توسط کاربران، هشدارهایی را تولید کند. این هشدارها می‌توانند به صورت ایمیل، پیامک، یا از طریق سایر سیستم‌های اطلاع‌رسانی به کاربران ارسال شوند.

نظارت بی‌درنگ

Splunk توانایی نظارت بی‌درنگ بر داده‌های ورودی را دارد. این ویژگی به مدیران سیستم و تیم‌های امنیتی، این امکان را می‌دهد تا به سرعت به رخدادها و مشکلات واکنش نشان دهند.

پشتیبانی از چندین فرمت داده

این نرم‌افزار از انواع مختلف فرمت‌های داده از جمله فایل‌های لاگ، JSON، XML و CSV پشتیبانی می کند.

ایجاد داشبورد

Splunk امکان ایجاد داشبوردهای مختلف و مصورسازی داده‌ها را برای کاربران فراهم می‌کند و آن‌ها می‌توانند نمودارها، گراف‌ها و گزارش‌هایی مطابق میل خودشان در این نرم‌افزار ایجاد کنند.

یکپارچه سازی با ابزارهای دیگر

Splunk می‌تواند با ابزارها و سرویس‌های مختلف مانند ابزارهای مانیتورینگ و سیستم‌های ITSM و دیگر ابزارهای تحلیل داده یکپارچه شود.

معایب Splunk

با وجود ویژگی‌ها و مزایای فراوان، اسپلانک نیز مانند هر نرم‌افزار دیگری معایبی دارد که برخی از آن‌ها در متن زیر اشاره شده است.

• هزینه بالا، علی الخصوص در محیط‌های بزرگ و دارای داده‌های زیاد 
• نیاز به منابع زیاد
• زمان‌بر بودن پردازش داده های حجیم
• پیچیدگی در استقرار، مدیریت و نگهداری
• عدم پشتیبانی از برخی از فرمت‌های داده

پلتفرم مانیتورینگ معین چه تفاوتی با نرم‌افزار Splunk دارد؟

اسپلانک به طور خاص برای جمع‌آوری و تحلیل لاگ‌ها و رویدادهای تولیدشده توسط ماشین‌ها طراحی شده است و در زمینه‌های امنیت اطلاعات و تحلیل داده‌های بزرگ بسیار قدرتمند می‌باشد اما پلتفرم معین، نرم‌افزاری برای مانیتورینگ خدمات و زیرساخت فناوری اطلاعات است که شاخص‌های کارایی اشیا موجود در زیرساخت فناوری اطلاعات را جمع‌آوری و تحلیل می‌کند و در زمینه‌های سلامت و کارایی اشیا و بهبود کارایی و بهره‌وری خدمات کسب‌وکارها استفاده می‌شود. این دو نرم‌افزار در سازمان‌ها مستقلا در دو حوزه پایش امنیت و پایش کارایی استفاده می‌شوند و نیازهای متفاوت یک سازمان را پوشش می‌دهند.