سرور چیست و چه انواعی دارد؟

سرورها به عنوان هسته‌ی اصلی بسیاری از خدمات و برنامه‌های کاربردی در سازمان‌ها عمل می‌کنند و نقش حیاتی در کارایی سیستم‌های اطلاعاتی دارند. در این مقاله ابتدا سرور را تعریف می کنیم و در ادامه انواع آن را نام می‌بریم.

سرور چیست؟

در نگاه اول، وقتی صحبت از سرور می شود یک رایانه متصل به شبکه در یک اتاق یا مرکز داده به ذهن می‌رسد، اما در دنیای فناوری اطلاعات عبارت سرور علاوه بر رایانه‌های سرور، به ماشین مجازی، سیستم عامل‌های سرور و حتی برنامه های کاربردی که تحت شبکه در دسترس هستند و سرویس یا خدمتی ارائه می دهند هم اطلاق می شود. لذا سرور، سخت‌افزار یا نرم‌افزاری است که تحت شبکه در دسترس می باشد و خدمات مختلفی را مانند میزبانی وب‌ سایت‌ها، ذخیره‌سازی اطلاعات، محاسبات و پردازش داده‌ها و ... را به درخواست کنندگان این خدمات ارائه می‌دهد. این درخواست کنندگان که به عنوان کلاینت شناخته می‌شوند، درخواست‌هایی را به سرور ارسال می‌کنند و سرور پاسخ درخواست آن‌ها را می‌دهد. طراحی سرورها به گونه‌ای است که بتوانند به صورت مداوم و پیوسته کار کنند و به درخواست‌های کلاینت‌ها پاسخ دهند.

سرور چه انواعی دارد؟

سرورها به دلیل تنوع خدمات تحت شبکه انواع مختلفی دارند که هر کدام از آنها برای رفع نیاز مختلفی طراحی شده‌اند و کاربرد متفاوتی دارند. اما همه این خدمات و به تبع آن سرورها را می توان در 4 دسته، نوع یا لایه تفکیک‌ کرد: 

• سرور‌های نرم‌افزاری
• سرورهای سیستم‌عاملی
• سرور‌های مجازی
• سرورهای فیزیکی 

شایان ذکر است که عمدتا هر یک از این دسته‌ها یا لایه ها در دل دسته یا لایه بعدی اجرا می شود و به عبارتی هر یک ارائه دهنده خدمت به لایه قبلی می‌باشد.

در ادامه، توضیح هر کدام از دسته‌‌های فوق ارائه می شود.

سرورهای نرم افزاری

این سرورها، نرم‌افزارهای کاربردی هستند که بر روی سیستم‌عامل‌های سرور مختلف نصب و اجرا می‌شوند و به کاربران تحت شبکه خدمات مختلفی را ارائه می‌دهند.

از مهم‌ترین سرورهای این دسته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

وب سرورها (Web Servers)

وب سرور نرم‌افزاری است که درخواست‌های HTTP و HTTPS را دریافت و محتوای مورد نظر را به مرورگر کاربران ارسال می‌کند. Nginx، Apache HTTP Server و IIS Server از معروف‌ترین وب سرورها هستند.

سرورهای کاربردی (Application Servers)

سرور کاربردی نرم‌افزاری است که محیطی را برای اجرای برنامه‌های کاربردی تحت شبکه فراهم می‌کند. وظایف اصلی سرور کاربردی اجرای منطق برنامه، ارتباط با پایگاه داده، مدیریت امنیت، مدیریت نشست‌ها، توزیع بار، مقیاس‌پذیری، مدیریت منابع و ... است. نمونه‌هایی از سرورهای کاربردی رایجJBoss ، IBM WebSphere ، Oracle WebLogic  و ... می باشد.

پایگاه های داده (Database Servers)

سرور پایگاه داده، خدمات مدیریت و دسترسی به پایگاه‌های داده را ارائه می‌دهد. این سرورها امکان ذخیره‌سازی، بازیابی و مدیریت داده‌ها را برای برنامه‌ها و کاربران فراهم می‌کنند. پایگاه داده، درخواست‌های کاربران یا برنامه‌ها را دریافت و پردازش می‌کنند و پس از دسترسی به داده‌ها، عملیات مورد نظر را بر روی آن‌ها انجام می‌دهند و در نهایت، نتایج را به کاربران یا برنامه‌های درخواست کننده ارسال می‌کنند. Oracle، DB2 و MySQL از معروف‌ترین پایگاه‌ داده‌ها هستند.

ایمیل سرورها (Email Servers)

ایمیل سرور، نرم‌افزاری است که وظیفه ارسال، دریافت، ذخیره و مدیریت ایمیل‌ها را دارد و امکان تبادل پیام الکترونیکی بین کاربران را فراهم می‌کند. می‌توان برای این نوع Microsoft Exchange ، Postfix و Sendmail را نام برد.

فایل سرورها (File Servers)

فایل سرور، نرم‌افزاری است که وظیفه ذخیره‌سازی و مدیریت دسترسی به فایل‌ها را دارد و به کاربران شبکه این امکان را می‌دهد تا فایل‌ها را ذخیره کنند و با دیگران به اشتراک بگذارند. NFS، FTP و Samba نمونه‌هایی از این نوع سرور هستند.

سرورهای سیستم عاملی

در واقع سرورهای سیستم‌عاملی، همان سیستم‌عاملهای سرور می باشند که بر روی سرورهای مجازی یا فیزیکی نصب می شوند. این دسته از سرورها، محیط اجرای مناسبی را برای نرم افزارها یا کاربردهای تحت شبکه فراهم می کنند. سرورهای سیستم‌عاملی بر اساس نوع سیستم‌عاملی که دارند، به دو دسته سرورهای ویندوزی و سرورهای لینوکسی دسته‌بندی می‌شوند. هر کدام از این نوع سرورها، ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارد که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم.

سرور ویندوزی (Windows Server)

ویندوز سرور یا سرور ویندوزی، سیستم‌عامل سروری است که توسط شرکت مایکروسافت برای استفاده در محیط‌های سازمانی و تجاری توسعه پیدا کرده است. از مزیت‌های استفاده از این سرور، می توان به یکپارچگی با سایر محصولات مایکروسافت، رابط کاربری آشنا و به‌روزرسانی‌های مداوم‌ آن اشاره کرد.

سرور لینوکسی (Linux Server)

لینوکس سرور یا سرور لینوکسی، سیستم‌عامل سروری است که بر اساس هسته لینوکس و برای استفاده در محیط‌های سازمانی، طراحی و ساخته شده است. هزینه پایین این سرور، قابلیت سفارشی‌سازی، پشتیبانی گسترده از نرم‌افزارها و دارا بودن جامعه کاربری بزرگ و فعال از مزیت‌هایی است که لینوکس سرور دارد.

سرورهای مجازی

این دسته از سرورها می توانند میزبان مناسبی برای استقرار سیستم‌عامل‌های سروری باشند. سرور مجازی یا Virtual Server  که گاه سرور مجازی اختصاصی (VPS) هم نامیده می شوند نوعی سرور است که با استفاده از ابزارهای مجازی ساز بر روی یک سرور فیزیکی ایجاد می‌شود. عموما یک سرور مجازی با تعدادی سرور مجازی دیگر بر روی یک سرور فیزیکی مشترک قرار دارد و به طور مجازی یک رایانه اختصاصی تحت شبکه ای را برای کاربران فراهم می نماید. سرور مجازی یک راه‌حل مناسب و مقرون به صرفه برای کاربرانی است که نیاز به منابع اختصاصی و با انعطاف‌پذیری بالا دارند، اما نمی‌توانند یا نمی‌خواهند که سرور فیزیکی اختصاصی تهیه کنند.

سرورهای فیزیکی

سرورهای فیزیکی به عنوان پایه و اساس بسیاری از سرویس‌ها و کاربردهای محاسباتی عمل می‌کنند. در عمل این سرورها می توانند میزبان سرورهای سیستم‌عاملی باشند ولی در بسیار از موارد، به کمک ابزارهای مجازی ساز به تعدادی سرور مجازی تقسیم می شوند. این سرورها به دو نوع، سرور رک مونت و سرور تیغه‌ای تقسیم‌بندی می‌شوند.

سرورهای رک‌مونت (Rackmount Servers)

سرورهای رک مونت یا سرورهای رک، نوعی سرور فیزیکی هستند که برای نصب در ساختار استانداردی به نام رک طراحی شده‌اند. قابلیت توسعه، مدیریت آسان و دسترسی سریع به اجزای داخلی باعث شده که سرورهای رک مونت برای محیط‌های دیتاسنتر و کاربردهای تجاری مناسب باشند. همچنین به دلیل ابعاد کم در این نوع سرورها، امکان نصب چندین سرور در یک رک فراهم می‌باشد.

سرورهای تیغه‌ای (Blade Servers)

طراحی سرورهای تیغه‌ای به صورت ماژولار است، به این صورت که هر تیغه به‌عنوان یک سرور مستقل عمل می‌کند و همه‌ی آنها درون یک شاسی قرار می‌گیرند. در سرورهای تیغه‌ای، برای صرفه‌جویی در فضا و هزینه، تیغه‌ها از منابع مشترک شاسی مانند منبع تغذیه و سیستم خنک‌کننده استفاده می‌کنند. یکی از مهم‌ترین مزایای این سرورها مقیاس پذیری آسان است که باعث می‌شود برای دیتاسنترهای بزرگ و کاربردهای محاسباتی فشرده مناسب باشند.

مانیتورینگ انواع سرورها در پلتفرم مانیتورینگ معین

در ادامه، انواع سرورهای قابل مانیتورینگ در نرم افزار مانیتورینگ معین را مختصرا نام برده‌ایم و در مقالات بعدی شاخص‌های قابل مانیتورینگ هر کدام از آن‌ها را آورده‌ایم.